Vrijdag 24 juni jl. studeerde zij af in Delft.
Zij kreeg voor haar onderzoek een 9, mede omdat het onderzoek
goed aansloot op de praktijk.
Hieronder vind je het verslag van de beide workshops in de Trynwâlden. Onderaan het bericht vind je de samenvatting van de afstudeerscriptie met meer informatie over de scenario’s.
Workshopavond: donderdag 7 april 2016
Terugkomavond: dinsdag 3 mei 2016
Samen met Trynergie zijn in het kader van het afstuderen van
Agnes Galama, MSc Urbanism student te TU Delft (en als afstudeerstagiair
werkzaam bij de Provinsje Fryslân), in het voorjaar
van 2016 twee workshopavonden georganiseerd. Doel van
deze avonden was om een idee te krijgen wat een wensbare
(ruimtelijke) toekomst is voor de Trynwâlden wanneer deze in
de toekomst (2050) energie neutraal is. De focus lag met name
op het zoeken naar bovenlokale, regionale kansen voor de
Trynwâlden.
Workshopavond 1
Op de eerste avond waren ca. 20 mensen aanwezig, waaronder
Trynergie, gemeente Tytjerksteradiel, dorpsbelang, installatiebedrijf,
veehouders, Friese Milieu Federatie, Provinsje Fryslân etc.
De eerste opdracht was het in kaart brengen van energie
reststromen. Met gekleurde stickers hebben 3 groepen aangegeven
waar volgens hen vraag en aanbod van elektriciteit,
warmte en reststoffen in de regio aanwezig zijn. Per groep
verschilden de bevindingen, maar er is vooral vraag in de
bebouwde kom en aanbod van rest energie stromen op het
platteland.
Na deze opgave zijn een aantal ruimtelijke concepten gepresenteerd:
– XXL zonne-energie – Boer-en-energie
– Windbos – Houtsingelservice
– Energielandgoed – Sport voor energie
Aan de hand van deze concepten is aan de groepen gevraagd
deze concepten (minimaal 3) een plek op de kaart te geven.
Bij de concepten waren bijhorende technieken gegeven, deze
gekleurde stickers zijn opgeplakt op de gewenste plek. Er was
ook ruimte voor eigen concepten en technieken, hier is door
de groepen ook gebruik van gemaakt. Bijvoorbeeld aardwarmte
werd gezien als potentiële toekomstige energiebron,
maar ook fotosynthese en energie uit water werden genoemd
als mogelijke energiebronnen voor de toekomst.
De groepen hebben daarna allemaal hun plankaart gepresenteerd
aan de andere groepen.
Tryntsjes Dream
Alle boeren worden energie producent. Clusters van boeren samen leveren energie voor één dorp. Elke boerderij krijgt een EAZ windmolen, zonnepanelen op de ligboxstaldaken en een monovergister of mestraffinage installatie en levert zo elektriciteit en warmte.
Rondom de Klinze is een energielandgoed getekend, waarbij een combinatie met educatie bedacht is. Daar in de buurt, bij Stania State de “houtsingelservice”. Met de groene stickers in het water bedoelt deze groep energie uit fotosynthese, dus energie uit waterplanten. Ten slotte is een geothermie verbinding met Leeuwarden getekend voor de warmtevraag.
Agrarische groep
De agrarische groep gaat vooral voor onzichtbare energie en een goede integratie in de huidige gebouwde omgeving. Deze groep gaat dus vooral voor PV-panelen op grote ligboxstaldaken. Verder zien zij een groot potentieel voor aardwarmte in deze regio. Elk dorp krijgt zijn eigen aardwarmtebron. Ook vind deze groep dat er meer met het water in de regio gedaan kan worden. Energie uit water stroming of warmte uit water is wellicht mogelijk in de toekomst.
Smartrynergie
Smartrynergie zet in op smart grids voor een slimme verdeling van energie. Ook deze groep ziet potentie bij de boeren waar energie uit mest, zon en wind gewonnen kan worden. Bestaande windturbines bij Wyns en Bartlehiem worden opgeschaald en een nieuwe wordt toegevoegd bij het elektriciteitsstation vlakbij Lytse Geast. Verder is energie uit water(stroming) getekend, een energie icoon in het dorp en ook energie-opslag in de woonkernen.
Terugkomavond
Wederom was er een goede opkomst. Op uitnodiging door Trynergie was er weer een gevarieerde groep aanwezig van ca. 25 deelnemers. Een aantal aanwezigen was niet bij de eerste avond geweest, daarom is de avond begonnen met een korte terugkoppeling van de vorige workshopavond. De toen getekende plannen zijn opnieuw kort gepresenteerd door de groepen en daarna is uitgelegd hoe deze plannen zijn uitgewerkt in drie scenarios. De plannen uit de eerste workshopavond zijn vrij vertaald naar drie ruimtelijke scenario’s, Smart farms, Smart mobility en Energie clusters. Voor elk scenario waren een aantal ruimtelijke beelden geschetst, voor de nabije toekomst (2020) en een mogelijke verre toekomst (2050).
Smart farms
Energie opwekken op boerenbedrijven, boeren zijn immers al ondernemers en zoals in de vorige avond naar voren kwam zijn hier veel mogelijkheden voor de opwekking van duurzame energie.
In de nabije toekomst kunnen lixboxstaldaken gebruikt worden voor de opwekking van zonne-energie. Kleinschalige EAZ windmolens (ca. 15 meter hoog) worden gezien als minder storende vorm van windenergie ten opzichte van grote wind turbines. Bio-vergisters en monovergisters zullen veelvuldig toegepast worden voor de opwekking van biogas wat weer gebruikt kan worden voor de verwarming en voorziening van elektriciteit (na omzetting) van huizen in de dorpen.
In de verre toekomst is een beeld geschetst een verdere opschaling, boeren werken meer samen en vooral bij de verwerking van mest. Het beeld toonde een superboerderij waarin ook alle gebouwen zijn vormgegeven als nieuwe typologie.
Smart mobility
In dit scenario wordt uitgegaan van energie opwekking zoveel mogelijk op de plek waar het verbruikt wordt, zoveel mogelijk in de bebouwde kom. Een slimme verdeling van vraag en aanbod van energie wordt gereguleerd door een smart grid en elektrische auto’s .
In de nabije toekomst zullen vooral steeds meer daken voor zonne-energie worden gebruikt. Langs de bebouwde kom en op parkeerterreinen of rondom het sportveld is ook ruimte voor de opwekking van duurzame energie.
In de verdere toekomst ziet mobiliteit er anders uit, en zal de samenleving meer en meer volgens een deelmodel zijn waarin auto’s niet meer per se privaat eigendom zijn. Elk dorp krijgt een eigen zogenoemde energie HUB waar energie wordt opgewekt, opgeslagen en waar auto’s opgeladen kunnen worden. Aan deze HUBs is P+R en andere lokale functies gekoppeld.
Energie clusters
Regionaal een aantal specifieke plekken aanwijzen voor de opwekking van duurzame energie, zoals de huidige bedrijventerreinen. Als mogelijke verre toekomst kan bijvoorbeeld nagedacht worden over duurzame energietechnieken die samen ontworpen worden als nieuwe typologie in de vorm van een energiepark of energie landgoed. Het beeld toonde een energielandgoed op het terrein rondom de Klinze waarbij educatie en onderzoek onderdeel zijn van het energiepark.
De aanwezigen zijn verdeeld in drie groepen van ca. 6-7 personen. De drie scenario’s werden in deze groepen besproken en beoordeeld op zowel de ruimtelijke als niet-ruimtelijke gevolgen die het scenario zou hebben.
Aan het eind van de avond is gevraagd wat men het meest inspirerende idee of belangrijkste inzicht van de avond vond:
• Het slim samenwerken als regio is interessant, hiervoor is wel een nieuwe mindset nodig op het gebied van energie gebruik- en productie.
• Als regio een aantal plekken aanwijzen voor hernieuwabare energie opwekking.
• Energie als nieuwe typologie of iconische ideeën schrikken niet meteen af, hoewel een aantal aanwezigen vooral voor goede integratie in de huidige gebouwde omgeving is. “Begin eerst maar eens met alle staldaken vol zonnepanelen leggen”.
• Connectie met innovatie, onderzoek en onderwijs is men zeer enthousiast over en kan wellicht al op korte termijn.
In het document hieronder vind je een samenvatting van de afstudeerscriptie met meer info over de drie scenario’s:
Samenvatting NL Empower the energy landscape of Friesland
